Zaraz na początku chciałem wielce podziękować jednemu z czytelników - o imieniu Maciej Cierpucha, który wypożyczył naszej redakcji własnego palmtopa Dell Axim. Korzystając z jego uprzejmości możemy zaprezentować wam szczegółowy test tego urządzenia.



Oto spis zawartości pudełka:
- palmtop
- pokrowiec ochronny
- ładowarka
- podstawka synchronizująca
- instrukcja obsługi oraz inne mini książeczki
- płyta CD z dodatkowym oprogramowaniem, sterownikami, oraz aplikacją MS Outlook 2000



W odróżnieniu od poprzednio testowanego palmtopa - jakim był HP iPAQ 5450, w pudełku z tym urządzeniem nie znalazłem zbyt dużej ilości dokumentacji. Choć owych książeczek było mało to jak się potem okazało były one o wiele bardziej wartościowe od tych, które otrzymałem wraz z najnowszym dzieckiem HP (patrz dalej). Jest to doskonały przykład na to że nie zawsze ilość idzie w parze z jakością. Po odłożeniu papierów na bok moim oczom ukazał się wyglądający obiecująco palmtop Dell Axim.









Posiada on szarą, plastikową obudowę o pseudometalicznej fakturze. Choć palmtop do najmniejszych nie należy (128 mm x 81.5 mm x 18 mm) to konstrukcja ta dość dobrze spoczywa w ręce. Dzięki zastosowaniu gumowych wstawek zajmujących prawie całe boczne elementy urządzenia uchwyt jest wyjątkowo pewny. Nie można też specjalnie narzekać na ciężar PDA, gdyż waży on 196g. Na przedniej ścianie, w centralnej pozycji przy górnej krawędzi obudowy znajduje się przycisk włączania PDA, a poniżej 3,5" ekranu umieszczono standardowy zestaw 4 klawiszy sprzętowych, 5 kierunkowy joy-pad, a także głośnik przesunięty w bok od środka symetrii palmtopa. Na gumowych obiciach prawej ściany nie znajduje się nic ciekawego, natomiast po drugiej stronie widać sporo pozycji, o których warto wspomnieć. Kolejno od góry umieszczono: slot na karty SD/MMC, pokrętło jog-dial, przycisk nagrywania, oraz reset.



Gdy patrzymy na palmtopa z góry można zauważyć silos na rysik (zauważcie jego kształt), złącze na słuchawki, port podczerwieni, a także ukryty za zaślepką slot na karty CompactFlash.



Dół obudowy zajmuje port szeregowy oraz osobne, standardowe złącze na ładowarkę. Tylna ściana mieści natomiast wymienną baterię główną, wyposażoną w specjalny zamek zabezpieczający ją przed przypadkowym odłączeniem od podzespołów urządzenia, oraz ukrytą pod małą klapką baterię podtrzymującą.











Ogólnie rzecz biorąc wygląd zewnętrzny tego PDA wywarł na mnie raczej pozytywne wrażenie. Ale wiadomo że prawie zawsze znajdzie się kilka elementów, które mogłyby być nieco lepiej wykonane. Do nich zalicza się między innymi mało estetyczny spód - szczególnie wokół portu szeregowego, oraz kiepskie mocowanie zaślepki baterii backupowej na tylnej ścianie Axima. Gdy trzymamy palmtopa w lewej ręce to opuszka palca wskazującego zlokalizowana jest właśnie na tej części plastiku, która nie jest zbyt stabilna i minimalnie się pod nim przemieszcza. Zastosowanie gumowych elementów na bocznych ścianach zdaje egzamin i w ogóle nie oszpeca urządzenia. Wiele osób ceni funkcjonalność jog-diala, z którego w tym przypadku mogą niestety nie być zbytnio zadowoleni.

Jest on bowiem umieszczony zbyt nisko co zmusza nas do ustawiania kciuka w bardzo napiętej, a nawet bolesnej po chwili użytkowania pozycji. Poza ruchami góra-dół wykorzystywanymi zazwyczaj do nawigacji po menu, czy też do przerzucania stron w e-bookach, dostępna jest jeszcze jedna operacja. Jest to wciśnięcie pokrętła, które działa wtedy jak klawisz akcji. Dodatkowo po wciśnięciu i przytrzymaniu owego obrotowego przycisku mamy możliwość bezpośredniego sterowania siłą podświetlenia ekranu przy pomocy joy-pada. Niestety z powodu kiepskiej lokalizacji jog-diala samo wciśnięcie jest dość trudne. Dodatkowo zabieg ten wywołuje dziwny trzask - do złudzenia przypominający pękający plastik. Wymienione wady konstrukcji tego pokretła zapewne zniechęcą wiele osób do korzystania z jego funkcji. Nietypowy jest także klawisz nagrywania umieszczony zaraz pod wspominanym wyżej obiektem. Jest on bowiem gumowy i bardzo mały. By go wcisnąć należy naprawdę dobrze wycelować palcem. Ma to również swoje dobre strony - na pewno nikt nie wciśnie go przez przypadek, wyciągając palmtopa z kieszeni. Jednak najbardziej udziwniony jest przycisk reset. Umieszczony jest on jeszcze niżej - czyli pod przyciskiem nagrywania. Nie występuje tam otwór a jedynie małe zagłębienie w gumie pokrywającej ten element ścianki. Nie musicie się jednak obawiać, że przez przypadek aktywujecie reset. Do tego potrzebny jest ostry koniec rysika i dość duża precyzja. Pozostałe przyciski sprzętowe zachowują się poprawnie - no może poza joy-padem. Wydał mi się on troszkę niedopracowany. Przesunięcie w kierunkach lewo i dół nawet przy lekkim wychyleniu wykrywał bezproblemowo, a w przypadku góry i prawej strony wymagał nieco większego nacisku.



Natomiast podstawce synchronizującej nie można praktycznie nic zarzucić. Styliści firmy Dell wykonali kawał dobrej roboty. Jak widać na zdjęciach ma ona kształt połowy kuli z wycięciami na palmtopa oraz z gniazdem dla dodatkowej baterii, która może ładować się równocześnie z urządzeniem. Kołyska ta posiada lustrzaną powierzchnię co powoduje iż przykuwa ona wzrok każdej znajdującej się w pobliżu osoby. Jest też dość ciężka co zapewnia stabilność ale może dać się we znaki osobom często przenoszącym palmtopa wraz z całym osprzętem. Z tyłu podstawki znajduje się wejście przewodu synchronizującego (który niestety nie jest odłączany), a także złącze na kabel zasilający. Jest on zakończony standardową wtyczką, którą można podpiąć nie tylko do podstawki, ale także do samego palmtopa. Jedyny nie przemyślany w kołysce element to otwory do umieszczania rysików, które przesunięto na tylni jej biegun. Rozumiem iż projektanci chcieli zachować jednolitość przedniej powierzchni wycinka kuli, ale nie zawsze wygląd idzie w parze z funkcjonalnością.

Skoro o rysikach mowa, to na tym polu specjaliści Della nie popisali się zbytnio. Po pierwsze obwód stylusa nie jest okrągły, a spłaszczony i to dość znacznie. Wykonany jest on z plastiku - jak zresztą większość rysików, ale fakt iż jest on tak cienki wywołuje dość negatywne wrażenia z jego użytkowania. Wygląda po prostu jak jakaś przerośnięta wykałaczka z wytłoczonym napisem Dell. Ponadto rysik jest bardzo lekki i wyprofilowany co w pewnym sensie rekompensuje jego udziwniony obwód. Dzięki temu można się do niego po jakimś czasie przyzwyczaić. Szkoda tylko że w komplecie znajdowała się tylko jedna jego sztuka. Większość producentów dodaje bowiem zapasowy egzemplarz.

Na zdjęciu widać u góry rysik Della, a poniżej iPAQa 5450

Jako że palmtop ten pochodzi z Nowego Kontynentu to nic dziwnego że wtyczka sieciowa jego ładowarki jest jak dla nas Europejczyków niestandardowa. Dlatego by podłączyć go do sieci potrzebna jest odpowiednia przejściówka. Podkreślam jeszcze raz iż wystarczy przejściówka - nie żaden transformator. Można ją nabyć w wielu sklepach z artykułami elektrycznymi, na Allegro lub przy odrobinie wysiłku przy użyciu wtyczki odciętej ze starego przedłużacza wykonać własny konwerter.

Na zdjęciu po lewej konwerter obok wtyczki, a po prawej wszystko złożone w całość

Pokrowiec na palmtopa, który znalazł się w pudełku dobrze spełnia swoje zadanie. Umieszczony w nim Axim jest wystarczająco chroniony zarówno przed upadkiem z niewielkiej wysokości, jak i innymi uszkodzeniami. Niestety pokrowiec ten znacznie zwiększa rozmiary już i tak dość grubego palmtopa i przez to wiele osób nie będzie z niego korzystać. Trudno jest bowiem upchnąć coś tak dużego nawet w pojemnej kieszeni.

Czuła na dotyk powierzchnia ekranu działa bez zarzutu, nieco gorzej jest z samym ekranem. Oczywiście fakt że firma zastosuje ekran nie pierwszej klasy, by móc sprzedawać palmtopa po tak konkurencyjnej cenie był do przewidzenia. Może nie chodzi nawet o sam ekran ale o jego podświetlanie. Wygląda na to że przy dolnej krawędzi ekranu nie znajduje się już źródło światła. Owocuje to kilkoma punktami gdzie występują mroczki wywołane zbyt słabą penetracją tego obszaru przez promienie biegnące z oddalonego źródła. Na szczęście wada ta nie przeszkadza zbytnio gdyż jej zasięg kończy się mniej więcej przy krawędzi dolnego paska widocznego na ekranie Today (patrz rysunek). Siła podświetlania na pozostałym obszarze jest jednolita i wystarczająca do normalnej pracy nawet przy małych ustawieniach potencjometru. Za to doskonale prezentują się na ekranie czcionki przy zastosowaniu renderowania ClearType. Mogę zaryzykować stwierdzenie iż wyglądają one nawet lepiej niż na moim iPAQu 5450.

Mroczki na dole ekranu

Porównanie mocy podświetlania: z lewej iPAQ, z prawej Dell - oba na maksimum (dla Axima jest to 7 stopień, a dla iPAQa 20)

Test układu muzycznego palmtop zdał pozytywnie. Poziom natężenia dźwięku przy maksymalnych ustawieniach na wbudowanym głośniku był znacznie wyższy od tego jaki oferowuje iPAQ 5450 - przynajmniej przed poprawką ROMu. Niestety wraz ze wzrostem głośności jakość odtwarzanego dźwięku znacznie spada. Lecz na poziomie równym maksymalnym ustawieniom wspomnianego iPAQa jakość dźwięku była identyczna. Próba nagrywania przy pomocy wbudowanego mikrofonu również dała zadawalające efekty.



-

Podzespoły na poziomie

Jak pewnie wiecie Dell Axim sprzedawany jest w dwóch wersjach. Model, który otrzymałem do testów należy do grupy lepiej wyposażonych. Posiada on procesor Intel X-Scale PXA250 400MHz, 48MB Flash ROM, a także 64MB RAM. Parametry te są wręcz doskonałe, gdyż w tych kategoriach niczym nie ustępują podzespołom znajdującym się pod maską obecnie najlepiej wyposażonego na rynku PDA - HP iPAQ 5450. Zastosowanie 48MB pamięci dla systemu operacyjnego, który zajmuje nieco ponad połowę tego obszaru, powoduje iż użytkownik otrzymuje dodatkowe 21MB dla instalowania aplikacji, lub przechowywania plików. Warto zaznaczyć że pamięć ta nie ulega wykasowaniu nawet po całkowitym rozładowaniu baterii palmtopa.

W pamięci ROM Axima poza standardowymi aplikacjami systemu Pocket PC 2002 znalazły się również tytuły mniej znane, a czasem nawet unikalne. Natomiast niektóre dobrze znane pozycje systemu zmieniły nieco swój wygląd - jak np. okno ustawień siły podświetlania ekranu. W panelu sterowania poza owym liftingiem nie widać zbytnich zmian. Jedynie ikona Power poza zwykłymi zakładkami kryje dodatkową pozycję, gdzie możemy kontrolować częstotliwość pracy zegara PDA (pełna moc, tryb energooszczędny, tryb automatyczny) - zmiana tych opcji nie wymaga resetowania.

Całkowicie nowe programy to:
- Data Backup - pozwala na wykonanie (oraz odtworzenie) kopii zapasowej wszystkich plików lub tylko baz danych na karcie pamięci lub do folderu Built-in Storage (czyli do wydzielonego dla użytkownika obszaru pamięci flash ROM)

- Home - to alternatywny do menu start moduł pozwalający organizować skróty do aplikacji w przełączanych okienkach. Przypomina to nieco menadżer programów, który standardowo obecny jest w palmtopach z Palm OS.

- System Info - to odpowiednik iPAQowego Asset View przedstawiający w nieco bardziej ubogi sposób parametry urządzenia.

- Switcher Bar - ostatni ale chyba najważniejszy program umieszczony w pamięci ROM przez firmę Dell. Rozszerza on możliwość standardowego paska zadań, który jak wszyscy dobrze wiemy niezbyt sobie radzi z zamykaniem okienek. Po uruchomieniu Switcher Bara trzy ikonki pojawiają się w centrum górnego paska ekranu. Kolejno od lewej są to: skrót do rozwijanego menu przy pomocy którego można zamykać pojedyncze lub wszystkie uruchomione programy, druga pozycja to skrót do okienka ustawień podświetlania, a trzeci skrót prowadzi wprost do ustawień zasilania.

Na załączanej do palmtopa płycie CD znalazło się poza aplikacją ActiveSync oraz MS Outlook 2000, kilka dodatkowych programów przeznaczonych do instalowania na PDA. Większość to wersje trial, ale wśród nich znalazły się także dwa wartościowe tytuły w pełnych edycjach:
- Resco Picture Viewer jest to doskonała przeglądarka plików multimedialnych napisana przez firmę Resco. Radzi sobie ona z plikami w formatach: MPEG, PNG, BMP, 2BP, JPG, JPE, JPEG, GIF, PCX, PSD, PCD, TIF, TIFF oraz RAB.
- IA Presenter firmy IA Style to program dzięki któremu na ekranie PDA lub na podpiętym do niego telewizorze/monitorze czy też projektorze, można przeglądać zawartość dokumentów pecetowego PowerPointa.

Jak już wspominałem na początku, do Axima dołączono jedynie kilka książeczek. Najważniejszą z nich jest dość gruba instrukcja obsługi, która jest najlepiej wykonanym przewodnikiem po aplikacjach palmtopa (dołączanym przez producenta) z jakim przyszło mi się spotkać. Wszystkie książeczki jakie do tej pory posiadałem ograniczały się jedynie to opisywania widocznych na obudowie PDA elementów. Na temat aplikacji nie było praktycznie ani słowa. W tym przypadku jest aż 130 stron, tylko i wyłącznie w języku angielskim. Zaznaczam to, ponieważ wiele instrukcji posiada podobną ilość stron ale znajdują się na nich jedynie wspomniane wyżej podstawowe informacje na temat konstrukcji palmtopa w kilku / kilkunastu wersjach językowych. Tutaj natomiast mamy poza opisem podzespołów urządzenia, szczegółowy poradnik dotyczący wielu aplikacji, m.in.: konfiguracji ActiveSynca, Pocket Outlooka, opis instalowania programów, opis Excela, Worda, MSN Messengera, Windows Media Playera, MS Readera, Pocket Internet Explorera, a także opis zestawiania połączeń (podczerwień, modem) i opis zasad pracy z systemem Pocket PC 2002. Firmie Dell za przygotowanie tak wspaniałej instrukcji obsługi należy się duży plus. Uchybieniem może wydawać się brak jej polskiej wersji, ale nie zapominajmy że produkt ten nie jest oficjalnie sprzedawany w naszym kraju.

Testy ... testy ... testy

Przyszła kolej na sprawdzian wydajności ogniw zasilających. Axim standardowo wyposażony jest w dość pojemną baterię główną - 1440mAh. Można także nabyć dodatkowe ogniwo zasilające o ponad dwukrotnie większej pojemności (3400mAh), które powinno zadowolić nawet najbardziej wymagających użytkowników. Oto opis procedury testowej:

Odtwarzanie muzyki:

- procesor w trybie „normal”, czyli 400MHz
- ogniwo zasilające całkowicie naładowane
- głośność na drugim poziomie (środek skali)
- plik z muzyką w pamięci RAM palmtopa a nie na karcie
- jest to utwór MP3 ze 128 bitrate pobrany dokładnie z tej strony serwisu MP3.com (Offspring - Original Prankster)
- do odtwarzania wykorzystano program Windows Media Player
- ekran wyłączony całkowicie przy pomocy wbudowanej w WMP funkcji
- utwór zapętlono
- stan ogniw zasilający mierzy i zapisuje w tabeli program PDAWin Battery Monitor
- wszystkie pozostałe programy są wyłączone

Czytanie e-booków:

- procesor w trybie energooszczędnym (200MHz)
- zastosowano specjalną stronę WWW przeładowującą się automatycznie by symulować przerzucanie stron przez użytkownika
- pliki te znajdowały się w pamięci RAM palmtopa, a nie na karcie
- dźwięk całkowicie wyłączony
- podświetlanie ustawione na drugi poziom
- w pamięci pracuje jedynie Internet Explorer oraz PDAWin Battery Monitor

Następne sprawdziany zostały przeprowadzone przy pomocy specjalnych aplikacji do testowania podzespołów palmtopa, a mianowicie VOBenchmark i Pocket PC Benchmark.

Wyniki wszystkich testów znajdziecie w tej dużej tabeli.

Jak widać z powyższych tabelek czas pracy palmtopa przy poszczególnych zadaniach jest ponadprzeciętny. Aż 11 godzin czytania to prawdziwy sukces. Nie wspominając o blisko 9 godzinach słuchania muzyki. Jest to kolejny duży plus dla Axima.

Udany start

Wygląda na to, że firmie Dell pierwszy krok na rynku PDA wyszedł wręcz doskonale. Oczywiście nie obyło się bez małych potknięć, których jednak nie potrafią uniknąć nawet starzy wyjadacze, jak dwugłowy gigant HP/Compaq. Szczerze polecam tego PDA nie tylko osobom rozsądnie dysponującym zawartością swojego portfela ale wszystkim, dla których ważne są zarówno dwa gniazda na karty pamięci bez potrzeby stosowania wszelakich plecków oraz długi czas pracy urządzenia.

Niestety to wspaniałe urządzenie nie jest w naszym kraju sprzedawane oficjalnymi kanałami. Jedyna nadzieja to największy polski serwis aukcyjny - czyli Allegro. Nawet obecnie znajdują się tam egzemplarze tego udanego produktu.

Na koniec prezentujemy zebrane minusy jak i plusy palmtopa Dell Axim:

Plusy:
szybki procesor Intel X-Scale 400MHz
możliwość zmiany częstotliwości pracy CPU
blisko 85MB pamięci dla aplikacji (64MB RAM + 21MB ROM)
slot na karty SD/MMC oraz CompactFlash jednocześnie
gumowe boki zwiększające pewność uchwytu
długi czas pracy
załączany menadżer zadań Switcher Bar
wbudowany jog-dial
dobra czułość ekranu dotykowego
świetne renderowanie ClearType
dobrze zbudowana obudowa (plastik nie trzeszczy pod uciskiem)
ładna a zarazem funkcjonalna podstawka synchronizująca
odłączany kabel zasilania
zwykłe gniazdko na zasilanie w obudowie PDA
bogata instrukcja

Minusy:
mroczki na dole ekranu
zaślepka od baterii podtrzymującej lekko ruchoma
zbyt nisko zamontowany przez to trudny w obsłudze jog-dial
płaski rysik nie do końca dobrze leży w dłoni
brak zapasowego rysika
mało estetyczna ściana dolna oraz tylna
nie odłączany kabel synchronizacyjny USB
brak kabla szeregowego
brak wbudowanego modułu bluetooth