Specyfikacja
Procesor: 126MHz Texas Instruments OMAP 311 ARM Processor
System operacyjny: Palm OS software version v.5.2.1
Pamięć RAM: 32 MB (28.6 MB dostępne dla użytkownika)
Ekran: TFT, 320 x 320, 65 tys. kolorów
Wymiary: 114 x 78 x 12 mm
Waga: 130 g
Bateria: litowo-jonowa o pojemności 840mAh
Dodatkowe: port podczerwieni, port USB do połączenia kabla do synchronizacji, gniazdo na karty pamięci SD/MMC obsługujące standard SDIO, gniazdo typu jack na słuchawki

Opakowanie
T|E sprzedawany jest w takim samym plastikowym pudełku co seria Zire. Dzięki takiemu posunięciu, będzie on najprawdopodobniej kojarzony przez klientów z niską ceną, może także znaleźć miejsce na zwykłych sklepowych wystawach.


Opakowanie, w którym sprzedawany jest Tungsten|E

Mimo iż plastikowe opakowaniu nie wygląda zbyt imponująco, wewnątrz mieści się całkiem sporo rzeczy. Oprócz samego palmtopa znajdziemy tam także ładowarkę z końcówkami do sieci elektrycznych w całej Europie, wielojęzyczną instrukcję, płytę z oprogramowaniem dla systemów Windows i MacOS, zestaw naklejek do pomocy nauki Graffiti 2 i, co zdarzyło się po raz pierwszy, folię ochronną na ekran - Palm Premium Screen Protektor. Muszę przyznać, że to bardzo miły ukłon w stronę użytkowników.


Zawartość opakowania

Tak jak przy każdym urządzeniu elektronicznym, tak i tutaj znalazło się sporo różnych ulotek z gwarancjami i informacjami na temat supportu. Nie wspomniałem jeszcze o bardzo miłej dla oka klapce ochronnej ekranu. Jest ona wykonana z podobnego materiału jak te z Sony Clie i bardzo przypomina ją wyglądem. Już od nowości, zaraz po zamocowaniu w palmtopie, układa się całkiem nieźle i nie odstaje, zaś po kilku dniach użytkowania powinna już dosyć dokładnie przylegać do ekranu.


Klapka chroniąca ekran

Mocowanie klapki także zostało przemyślane - dzięki temu, że wkłada się ją od dołu, wygląda jakby była przymocowana na stałe. Bardzo możliwe też, że mechanizm ten, podobnie jak w serii m5xx, zostanie w przyszłości wykorzystany do zamocowania etui.


Mocowanie klapki chroniącej ekran


Ładowarka wraz z końcówkami

Obudowa
Obudowa Tungstena wykonana została z plastiku pokrytego srebrnym lakierem, dzięki czemu do złudzenia przypomina aluminium. Szczerze mówiąc początkowo myślałem, iż to właśnie z tego materiału został wykonany ten model, dopiero po dokładnym przyjrzeniu się można zauważyć różnicę. Niestety podobnie jak w modelu Zire 71, na tym typie obudowy bardzo łatwo pozostawić odciski palców. Mimo to, jest ona jednym z atutów T|E.


Widok z góry

W trakcie premiery Universal Connectora w modelu m500 i m505, Palm zapewnił, że będzie go używał we wszystkich nowych urządzeniach. Niestety, tak jak i w modelu Zire, zamiast niego umieszczono dwa gniazda, jedno do podłączenia ładowarki, a drugie do kabla synchronizującego. Oznacza to, że wszystkie dotychczasowe akcesoria nie będą pasować. Być może krok ten został podjęty w celu znalezienia nabywców na nową klawiaturę sygnowaną przez pa1mOne, łączącą się z palmtopem przez port podczerwieni. Mimo to użytkownicy posiadający już dodatkowe akcesoria mogą czuć się trochę oszukani.


Widok na gniazda do podłączenia ładowarki i kabla do synchronizacji

W górnej części obudowy znajduje się gniazdo dla kart pamięci w formacie SD/MMC, port podczerwieni, gniazdo dla słuchawek, włącznik oraz slot na rysik. Tak jak i w innych modelach, piórko zostało wykonane z metalu i jest po prostu idealne - nie za małe i nie za duże, nie za lekkie i nie za ciężkie; idealnie leży w dłoni, a pisanie nim nie jest w ogóle męczące. Górna odkręcana końcówka wykonana została z plastiku i mieści w sobie szpilkę do resetowania palmtopa. Szkoda, że palmOne nie powiększył dziury do resetowania, tak jak zrobił to w modelu Tungsten|T, aby właśnie nie trzeba było już rozkręcać pisaka.


Rysik dołączony do Tungstena|E

Na pochwałę zasługuje także klapka, która montowana jest do lewej krawędzi obudowy. Została wykonana bardzo starannie z szarego materiału, który wygląda bardzo elegancko. Jest ona także dosyć dobrze dopasowana do obudowy i przede wszystkim nie otwiera się ciągle jak ta z Palma Zire.


Klapka chroniąca ekran

Tak jak i w innych modelach, w dolnej części obudowy znajdują się dobrze wszystkim znane przyciski do uruchamiania podstawowych aplikacji. Pomiędzy nimi umieszczony został pięciokierunkowy D-Pad, znany z modelu Tungsten|T. Przyciski mimo iż nie wystają poza obudowę, są całkiem wygodne w użyciu. Mają delikatny, acz wyczuwalny, moment wciśnięcia. Niestety trochę gorzej sprawuje się D-Pad. Jest on prostokątny przez co korzystanie z niego jest dużo mniej wygodne niż w Tungstenie|T. Nie jest to jednak minus, ale wrażenie użytkownika, który jest przyzwyczajony do wystającego D-Pada z T|T.


Przyciski do uruchamiania standardowych aplikacji

Ekran
Wyświetlacz w Tungstenie|E to matryca TFT zastosowana w modelach Zire 71 oraz Tungsten|C. Ekran jest jasny i ostry, przez co jest bardzo czytelny. Nie miałem niestety okazji sprawdzenia go w pełnym słońcu, ale w ciągu dnia widoczność była idealna. Tak jak i w poprzednich modelach, także i w tym nie można mu nic zarzucić.


Folia chroniąca ekran dołączona do palmtopa

Pierwsze uruchomienie
Po pierwszym włączeniu urządzenia witają nas dwa ekrany, pierwszy informujący o konieczności doładowania baterii, drugi zaś o konieczności kalibracji ekranu.


Powitanie użytkownika po pierwszym uruchomieniu palmtopa

Następnie wybieramy jeden z sześciu dostępnych języków; do wyboru mamy angielski, niemiecki, hiszpański, francuski, włoski i portugalski. Po wybraniu jednego z nich ukazuje się ekran powitalny z instrukcją krok po kroku co należy zrobić (podłączyć kabel hotsync, naładować baterię – według informacji na ekranie proces ten powinien zająć 2-3 godziny, nacisnąć next aby skonfigurować palmtopa oraz włożyć płytę CD do komputera).


Wybór języka

Kolejną czynnością jest wybór kraju (jak zwykle nie ma Polski) oraz ustawienie strefy czasowej (tutaj o dziwo jest już Warszawa). Po tych czynnościach możemy obejrzeć prezentację możliwości palmtopa, lub od razu przejść do korzystania z niego.


Informacja o konieczności doładowania baterii

Oprogramowanie dołączone na płycie CD
Po włożeniu płyty do CD-ROMu uruchamia się aplikacja, która w przypadku wykrycia już zainstalowanego Palm Desktopa automatycznie uaktualni go do nowej wersji.


Instalacja / Update programu Palm Desktop

Po przeprowadzeniu procesu instalacji, przy każdym następnym włożeniu płyty będziemy mieli już okazję zainstalować dodatkowe aplikacje dołączone na płycie. A oto co dodatkowego znajduje się na krążku:
- Palm Reader (czytnik książek)
- SMS (aplikacja do wysyłania SMS-ów)
- Adobe Reader (czytnik do dokumentów PDF)
- Documents To Go 6 (pakiet do odczytywania dokumentów Worda, Excela i PowerPointa)
- Handmark Magic Dogs Hearts & War (gry w karty)
- Handmark Mobile DB (oprogramowanie do tworzenia baz danych)
- Java 2 Micro Edition
- Kinoma Player (odtwarzacz filmów)
- Palm Photos (program do przeglądania zdjęć)
- Palm VersaMail (program pocztowy)
- Handmark PDA Money (aplikacja do zarządzania finansami)
- PhoneLink Updater (automatyczna konfiguracja palmtopa do współpracy z telefonem komórkowym)
- powerOne Personal (zaawansowany kalkulator)
- RealOne Player (odtwarzacz plików mp3 oraz RealAudio)


Aplikacja pozwalająca na doinstalowanie dodatkowego oprogramowania z płyty CD

Ponadto instalator posiada jeszcze jeden dział, w którym znajdziemy dodatki, które pozwolą na synchronizację kontaktów, listy zadań do zrobienia i notatek z programem MS Outlook. Jak widać palmOne postarał się, aby od razu po zakupie urządzenia można było w pełni wykorzystać jego możliwości.


Aplikacja pozwalająca na doinstalowanie dodatkowego oprogramowania z płyty CD

Nowe wersje aplikacji
Mimo iż nie jest to jeszcze PalmOS6, to PalmSource zaskoczył nas nowymi wersjami standardowych aplikacji; niestety w pamięci ROM nie wgrano żadnych dodatkowych programów. Pełny opis zmian będziecie mogli przeczytać w recenzji Tungsten|a|T3, która ukaże się za kilka dni.


Calendar - widok Today

Palm Desktop także został odświeżony. Teraz bezpośrednio z niego możemy zarządzać zdjęciami na palmtopie oraz notatkami głosowymi. Została także dodana nowa aplikacja QuickInstall, która automatycznie rozpoznaje typ pliku, który chcemy zainstalować na palmtopie i decyduje czy umieścić go w pamięci czy na zewnętrznej karcie. Miłą funkcją jest opcja automatycznego rozpakowywania plików zip i instalowania ich zawartości bez konieczności ingerencji użytkownika. Upraszcza to proces instalacji, co na pewno docenią nowi użytkownicy.


Tungsten|E i Tungsten|T - widok z boku

To co na pewno interesuje wiele osób to jakość odtwarzanych mp3-jek. Ale zacznijmy może wpierw od aplikacji do ich zarządzania. Po zainstalowaniu RealOne Playera otrzymujemy dwa programy, jeden na PC-cie do zarządzania zbiorem plików muzycznych i przerzucania ich na palmtopa, oraz drugi do odtwarzania ich na PDA Obie aplikacje bardzo dobrze ze sobą współpracują i korzystanie z nich jest naprawdę bardzo przyjemne. Transfer pliku mp3 na kartę pamięci, który zajmuje ok. 4MB, zajął tylko kilkanaście sekund, a więc bardzo mało. Muzyka, czy to odtwarzana przez zewnętrzny głośnik znajdujący się z tyłu obudowy, czy też przez słuchawki, jest bardzo głośna i w dobrej jakości. Szkoda tylko trochę, że do zestawu nie zostały dołączone żadne słuchawki, tak jak w przypadku palmtopów Sony.


Tungsten|E i Tungsten|T - widok od góry

Na pochwałę zasługuje także Kinoma Producer, oprogramowanie do konwersji filmów do formatu akceptowalnego przez Kinoma Player. Cały proces polega na wybraniu pliku, wielkości klatki w filmie (mała, pełny ekran, widescreen) oraz miejsca docelowego, gdzie ma trafić film – czyli pamięci RAM lub karty. Potem wystarczy tylko przycisnąć przycisk Convert i zsynchronizować palmtopa. Banalnie proste, nieprawdaż?


Kinoma Producer

Ostatnią aplikacją o której chce wspomnieć jest program do wysyłania SMS-ów. Nie zmienił się on znacząco od poprzednich wersji, ale dzięki nowym sterownikom do telefonów potrafi wreszcie odczytywać SMS-y z komórek. Nareszcie nie trzeba korzystać z dodatkowych aplikacji.


Nowa aplikacja do blokowania przypadkowego włączenia klawiszy została wbudowana od razu w ROM

Testy wydajności
Z przeprowadzonych testów wynika, że Tungsten|E jest odrobinę szybszy od modelu T. W programie Speedy uzyskał on wynik 1429 punktów, T|T 1326. Jednym z ważniejszych elementów jest bateria, w końcu dzięki niej używanie palmtopa może stać się zbyt uciążliwe przez ciągłą konieczność jego ładowania. Długość pracy testowałem, podobnie jak i w przypadku innych urządzeń, za pomocą programu Bartery Time. Należy jednak pamiętać, że podczas tego testu palmtop był cały czas włączony, zaś przy zwykłej pracy, gdy urządzenie jest często wyłączane wyniki te mogą się różnić.


Tungsten|E i Tungsten|T - widok z góry

Pierwszy test polegał na włączeniu portu podczerwieni i ustawieniu jasności ekranu na maksimum. Pierwszy komunikat o konieczności doładowania baterii (czyli na 10%) pojawił się po 2 godzinach i 13 minutach. Dużo lepszy wynik uzyskać można po wyłączeniu podczerwieni (choć ona nie odgrywa tutaj dużej roli) oraz ustawieniu jasności ekranu na minimum – w typ wypadku czas zwiększył się do 3 godzin i 49 minut. Nie jest to może dużo, ale jak już wspomniałem wcześniej, czas ten zwiększy się przy normalnym użytkowaniu.

Podsumowanie
Tungsten|E jest modelem, na który czekało wielu użytkowników. Charakteryzuje się nie tylko świetnym designem, bardzo zbliżonym do serii V/m5xx, ale także niską ceną. Jest to przełom, gdyż urządzenia z rodziny PalmOS posiadające takie parametry kosztowały dotąd ponad 2000 zł, ten jako pierwszy przełamał barierę tysiąca. W momencie wprowadzenia go do oferty cena wynosi ona niecałe 1200 zł brutto (najtańszy sklep znajdziecie w naszym dziale ceny), a należy pamiętać, że z czasem zacznie spadać. Dzięki temu stał się on bezpośrednią konkurencją dla Sony Clie i myślę, że z powodzeniem może zwyciężyć. Jedyne co mnie zaskoczyło to brak Universal Connectora, przez co nie ma możliwości podłączenia akcesoriów, które są aktualnie na rynku. Nie będą więc pasować ani kable do synchronizacji, ani klawiatury; problemem może też być podłączenie GPS-u. Mimo to, jest to palmtop charakteryzujący się jednym z najlepszych stosunków jakości do ceny, wypełniając tym samym lukę na rynku urządzeń z zakresu mid-range.



Zalety i wady
klapka chroniąca ekran
ładowarka z zestawem końcówek pasujących do gniazdek w całej Europie
dołączona folia chroniąca ekran
ekran
dołączone oprogramowanie
cena
brak złącza Universal Connetor
krótki czas pracy na bateriach

Galeria zdjęć

Za użyczenie sprzętu serdecznie dziękujemy firmie RRC
ul. Farbiarska 69
02-862 Warszawa
tel. (+48 22) 644 01 33
fax. (+48 22) 644 01 32
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.